مروری بر ردیف دستگاهی موسیقی ایرانی
از اواخر سده نهم هجری نظام هفت دستگاهی در موسیقی ایرانی باب شد و آن را نظام مند ساخت که بر پایۀ آن ملودی مدل هایی که بیشتر سینه به سینه نقل شده بودند، در یک ردیف بندی به هفت دستگاه تقسیم بندی شدند یا بعبارت دیگر ردیف گشتند.
درواقع، گذشتگان ما چیدمان نغمه های گوناگونِ هم کوک را که از پیشنیان برجا مانده بود به هفت بخش ردیف کردند.
در مورد دستگاه نیز نظرات فراوانی داده شده است، برخی گفته اند که دست همان جای گذاشتن دست نوازنده بر روی پرده های ساز است و گاه از گاتا یا همان نغمه است و دست در هر جایی که باشد گاه و نغمه ای ویژه دارد و از آن روی دست گاه نامیده می شود.
هر دستگاهِ ملودی، مدل های گوناگون کوچکتری نیز دارد که به آن گوشه می گویند. گاهی نیز دست گاه اصلی از دست گاههای کوچکتری ساخته شده است که به آن آواز می گویند.
