در این مقاله درباره آشنایی با ساختار ساز بربط (عود) مطالبی خواهیم گفت.

بربط که در زبان عربی به آن عود گفته می شود، به استناد منابع تاریخی، یک ساز ایرانی الاصل است و انواع آن با تغییراتی در اروپا، ترکیه و کشورهای عربی معمول اند.

در این ساز معمولا کشش زمان نت ها با استفاده از واخوان، به اجزای کوچکتری تقسیم می شوند و با زخمه های پی در پی بر نت و وتر واخوان، ایجاد می شود. اجرای نت های کشش دار با مضراب ریز هم امکان پذیر است.

عود یا بربط که یکی از مهمترین سازهای موسیقی ایران قدیم بوده، سازی است گلابی شکل از خانوادۀ سازهای زهی مضرابی که در ساخت آن چوب، زه یا نایلون و استخوان به کار رفته است.

جنس این ساز از چوب توت یا فوفل و یا آبنوس است. بربط کاسۀ طنینی بزرگ و دستۀ کوتاهی به طول تقریبی 85 سانتیمتر دارد.

بیشتر بخوانید “آشنایی با ساختار ساز بربط (عود)”

آیا بربط (عود) یک ساز ایرانی الاصل است؟

پیشینه تاریخی بربط (عود) در جهان

درباره خاستگاه نخستین بربط نمی‌توان‌ به‌طور قطعی اظهارنظر کرد. هنری جرج فارمر، موسیقیدان و محقق بریتانیایی، با آنکه پیشینه بربط را متعلق به هنر حجاری در سده دوم پیش از میلاد می داند، اما آن را یک ساز ایرانی می داند. شاید دلیل این امر بخاطر تغییر کردن مداوم رزهای ایران بعلت بروز جنگهای متعدد و دست به دست شدن شهرهای مختلف ایران در پی آنها باشد.

اما طبق بررسی های محققان دیگر، حجاریهایی از این ساز در ازبکستان امروزی یافت شده است که مربوط به سده نخست پیش از میلاد می باشد.

بربط (عود) در یونان باستان باربیتوس یا باربیتون نامیده می شد. پس از اسلام، این ساز با نام لوت، از طریق مسلمانان به اروپای قرون وسطی وارد شد و بعدها با الگو برداری از آن ساز ماندولین ساخته شد.

مهم ترین تفاوت ماندولین با بربط (عود) پرده هایی است که بر روی دسته آن می بندند. در حالیکه دسته بربط (عود) امروزی فاقد پرده است. امروزه نوعی از عود در سوریه، یونان، اردن و ترکیه متداول می باشد که در قدیم به عنوان عود آشوری شناخته می شد.

این عود علاوه بر دستۀ بلند، وسعت صدای وسیعی نیز دارد و از نظر ظاهری شبیه عودهایی است که در نقاشی های مصر باستان دیده می شود.

بیشتر بخوانید “آیا بربط (عود) یک ساز ایرانی الاصل است؟”