تعریف دیز و بمل

دیِز (به فرانسوی: dièse) علامتی است که اگر در کنار هر نتی قرار بگیرد صدای آن نت را نیم‌پردهٔ کروماتیک بالا می‌برد یا اصطلاحاً زیرتر می‌کند. علامت دیِز در موسیقی «♯» است.

علامت دیز صدای نت را نیم‌پردهٔ کروماتیک زیرتر و علامت بمل صدای نت را نیم‌پردهٔ کروماتیک بَم‌تر می‌کند. در پیانو وقتی علامت دیز قبل از نتی قرار بگیرد، باید نزدیک‌ترین شستی‌ سمت راست (سیاه یا سفید) را بزنیم.

بِمُل (به فرانسوی: bémol) یکی از علامات تغییردهنده است که قبل از نُت‌ها گذارده می‌شود. این علامت صدای نُت را نیم‌پرده پایین می‌آورَد؛ و آن را با نماد «♭» نشان می‌دهند. به‌عبارت‌دیگر، صدای نُت را نیم‌پرده بم می‌کند. بِمُل در تقابل با دیِز است.  (در پیانو: بِمُل شستی سیاه رنگ ما قبل (بم‌تر یا پایین‌تر) شستی سفید مورد نظر است) علامت بِمُل صدای نُت را نیم‌پردهٔ کروماتیک بم‌تر و علامت دیز صدای نت را نیم‌پردهٔ کروماتیک زیرتر می‌کند. وقتی علامت بمل بعد از نتی قرار بگیرد، باید نزدیک‌ترین شستی‌های سیاهی را که سمت چپ آن نت قرار دارد بزنیم.

بیشتر بخوانید “دیز و بمل”

گام ماژور

گام بزرگ یا گام ماژور (به فرانسوی: gamme majeur) یکی از گام‌های دیاتونیک است. یک گام بزرگ از هفت نت به اضافه یک نت تکراری در اکتاو بالاتر است. ساده‌ترین گام بزرگ گام دو ماژور است که بدون نت‌های دیز و بمل و فقط با کلیدهای سفید پیانو قابل نواختن است.

گام (scale) از صداهای اصلی سازندهٔ یک قطعهٔ موسیقی که زیر و بم‌هائی متفاوت دارند و به ترتیب از بم به زیر یا از زیر به بم مرتب شده‌اند ساخته شده است. در دوره‌های مختلف و در فرهنگ‌های گوناگون، گام‌های متنوع و متعددی به‌کار گرفته شده‌اند. گام‌های اساسی موسیقی غرب از آغاز سدهٔ هفدهم تا آغاز سدهٔ بیستم گام‌های ماژور و مینور بوده‌اند. این گام‌ها در سدهٔ بیستم نیز همچنان کاربردی گسترده داشته‌اند. گام آشنای ” دو – ر – می – فا – سل – لا – سی – دو ” نمونه‌ای از گام ماژور است.

بیشتر بخوانید “گام ماژور”

گام مینور

گام کوچک یا گام مینور (به فرانسوی: gamme minor) نوعی گام دیاتونیک است که درجه سوم آن نسبت به نت پایهٔ گام دارای فاصله سوم کوچک می‌باشد.

گونه‌های گام کوچک

در موسیقی غربی سه گونه گام کوچک رایج است که عبارت‌اند از گام کوچک نظری (تئوریک)، هماهنگ (هارمونیک) و نغمگی (ملودیک).

گام کوچک نظری

هرگاه نیم پرده‌های گامی بین درجات دوم وسوم و پنجم و ششم واقع شوند آن گام را کوچک نظری یا مینور تئوریک (به فرانسوی: minor théorique) گویند. فاصله‌های درجات این گام نسبت به تونیک این گونه هستند: دوم بزرگ، سوم کوچک، چهارم و پنجم درست، ششم و هفتم کوچک و هشتم درست.

گام دو ماژور به این شکل است: C D E F G A B C بنابراین گام کوچک نظری نسبی آن به این ترتیب می‌شود: A B C D E F G A (لا درجه ششم گام دو بزرگ است.)

بیشتر بخوانید “گام مینور”

گام کروماتیک

گام های کروماتیک از 12 نت که با فاصله نیم پرده از یکدیگر جدا شده اند ساخته شده اند. نیم پرده های تشکیل دهنده این نوع گام هم می تواند از نوع نیم پرده کروماتیک و هم از نوع نیم پرده دیاتونیک باشد.

جهت حرکت گام های کروماتیک هم می تواند رو به بالای خطوط حامل (بالارونده) و هم  رو به پایین خطوط حامل (پایین رونده) باشد. در گام های  بالارونده معمولا از علامت دیز برای ایجاد نیم پرده و در گام های پایین رونده معمولا از علامت بمل برای ایجاد نیم پرده استفاده می شود.

گام کروماتیک بر دو نوع است :

? کروماتیک ملودیک: از یک نوت به نوت بعد (به فاصله یک پرده) ابتدا نیم پرده کروماتیک، سپس نیم پرده دیاتونیک می‌آید.

? کروماتیک هارمونیک: از یک نوت به نوت بعد (به فاصله یک پرده) ابتدا نیم پرده دیاتونیک، سپس نیم پرده کروماتیک میآید.

بیشتر بخوانید “گام کروماتیک”