پیش از آنکه درباره چیستی Bit Rate و Sample Rate صحبت کنیم و بخواهیم تنظیمات استاندارد آن را پیشنهاد کنیم، باید درباره فرآیندی با نام نمونه برداری یا Sampling صحبت کنیم.

نمونه برداری، اتفاقی است که در دنیای دیجیتال رخ میدهد. برای مثال وقتی با یک دوربین دیجیتال عکاسی میکنیم با “پیکسل/ Pixel” سر و کار داریم، یعنی مربع های کوچکی که مثل قطعات پازل کنار هم قرار میگیرند تا یک تصویر بزرگتر را بسازند. در واقع پیکس ها نمونه برداری هایی از یک تصویر واقعی هستند. برای درک بهتر به عکس پایین دقت کنید.

دوربین شماره 1، بسیار ابتدایی و کم کیفیت است و تعداد پیکسل هایی که نمونه برداری کرده کاملا قابل مشاهده و حتی قابل شمارش است و به دلیل کم بودن تعداد پیکس ها عکس نا واضح است.

در دوربین شماره 2 که کمی پیشرفته تر است، تعداد نمونه ها بیشتر شده و عکس واضح تر است، اما کماکان پیکسل ها قابل مشاهده هستند.

در دوربین شماره 3 که باز هم از مدل قبلی پیشرفته تر است، تصویر بسیار واضح تر شده و تعداد پیکسل های نمونه برداری شده به قدری زیاد است که دیگر قایل مشاهده نیستند، برای همین کیفیت عکس نیز بیشتر شده.

در دوربین شماره 4 هم با چیزی شبیه به دوربین شماره 3 مواجه هستیم، یعنی تعداد پیکسل ها به قدری زیاد است که دیده نمیشوند، اما اگر دقت کنید چیزی که آنها را از هم متمایز میکند، وضوح بیشتر تصویر مربوط به دوربین 4 است که به معنای تعداد بیشتر پیکسل به نسبت دوربین شماره 3 میباشد.

 

 

هدف از گفتن تمام اینها چه بود؟ – پاسخ قبلا داده شده : نمونه برداری!

در واقع Bit Rate و Sample Rate دو نوع نمونه برداری دیجیتال هستند که در دنیای صدا اتفاق می افتند (مانند Pixel که در دنیای تصویر وجود داشت). اگر بخواهیم صدا را وارد دنیای دیجیتال بکنیم، یعنی در کامپیوتر ها پردازش بکنیم، باید ابتدا از آنها نمونه برداری بکنیم.

همانطور که در تصویر بالا، این دوربین بود که نمونه برداری را انجام میداد و کیفیت را تعیین میکرد، در فرآیند نمونه برداری صوتی نیز “کارت صدا” این نقش را بازی میکند، محدودیت های کیفیت صدا را تعیین میکند و در واقع این کارت صدا است که نمونه برداری را انجام میدهد و نه کامپیوتر! از آنجایی که صدا طبق تصویر شماره یک، در نموداری 2 محوره قابل نمایش است، پس ما نیز باید نمونه برداری را در 2 محور داشته باشیم.

به نمونه برداری صدا در محور افقی Sample Rate و به نمونه برداری صدا در محور عمودی Bit Rate یا Bit Depth یا در بعضی موارد Bit Resolution هم گفته میشود.

تصویر شماره 1

 

طبق تصویر شماره 2، از روی صدای اصلی که به رنگ سبز است، یکبار با تعداد کمتر و یکبار با تعداد بیشتر اقدام به نمونه برداری کردیم. نقاط آبی و قرمز روی تصویر مربوط به مناطق نمونه برداری شده در بُردار صدا هستند.
همانطور که در تصویر مشاهده میکنید، در تصویر سمت راست (یعنی نمونه برداری بیشتر) نقطه های مربوط به نمونه برداری، متراکم تر بوده و به صدای اصلی نزدیکتر هستند و این به معنای شباهت بیشتر آن به صدای اصلی و کیفیت بیشتر می یباشد (همانند مثال دوربین دیجیتال). اما در تصویر چپ به دلیل کم بودن تعداد نمونه ها، فاصله نقطه ها از هم زیادتر است و همچنین به صدای اصلی کم شباهت تر؛ در نتیجه کیفیت صدا هم پایین تر خواهد بود.

 

تصویر شماره 2

 

حالا قصد داریم به صورت دقیق تر وارد جزئیات و اعداد و ارقام شویم. نمونه برداری نوع اول که به آن Sample Rate میگوییم، در محور افقی و در واحد ثانیه اتفاق می افتد که به تعداد نمونه های صدا در واحد ثانیه اطلاق میشود. مثلا زمانی که Sample Rate روی 44,100 باشد، در هر ثانیه و در محور افقی 44,100 نمونه برداری صوتی انجام میشود (44,100 نقطه). اما داستان نمونه برداری نوع دوم یعنی Bit Rate کمی متفاوت است و در توان 2 محاسبه میشود! مثلا وقتی میگوییم نمونه برداری صدا روی 16 بیت است، به معنای 16 نقطه ی نمونه برداری نیست! بلکه منظور 2 به توان 16 است که برابر با عدد 65,536 میباشد (یعنی 65,536 نقطه در محور عمودی)!

شاید حالا قضیه برایتان کمی روشن تر شده باشد که داستان Bit Rate و Sample Rate از چه قرار است، اما هنوز درباره اینکه آنها را باید روی چه عددی تنظیم کنیم صحبت نکردیم. اما قبل از اینکه وارد اعداد و ارقام شویم باید این را بدانبد که هرچه Bit Rate و Sample Rate را بالاتر انتخاب کنید، هم فایل صوتی شما حجیم تر شده و فضای بیشتری را اشغال میکند، و هم به منابع سخت افزاری شما فشار بیشتری وارد میشود، پس همیشه نمیتوان صدا را در بالاترین کیفیت Bit Rate و Sample Rate تنظیم کرد و باید به محدودیت های سیستم و نیاز کاری خود توجه داشته باشید. حالا قصد داریم اعداد و ارقام استاندارد برای تنظیم Bit Rate و Sample Rate را پیشنهاد کنیم :

• • اگر قصد دارید با هدف تمرین و یا ساخت و ویرایش یک اثر صوتی به صورت ابتدایی و مقدماتی تنظیمات را اعمال کنید، Bit Rate روی 16 و Sample Rate روی 44100 کاملا مناسب و کافی است، چرا که در این حالت، هم فشار زیادی روی سیستم وارد نمیشود و هم صداها در حدی است که میتوان یا کیفیت خوب و بدون نقص مشهود به کار با نرم افزار پرداخت.

 

• • اگر قصد دارید با کیفیت استاندارد و خوب به ضبط و ویرایش صدا بپردازید و میخواهید یک پله کیفیت را بالاتر ببرید، میتوانید Bit Rate را از 16 به 24 تغییر دهید. همان طور که گفتیم نمونه برداری در محور Bit Rate با توان دو محاسبه میشود و عدد 24 اختلاف فاحشی با 16 خواهد داشت. در حالت 16Bit به تعداد 65,536 نمونه و در حالت 24Bit به تعداد 16,777,216 نمونه خواهیم داشت که تفاوت بسیار زیادی است! در ضمن اگر سیستم قدرتمندی ندارید نیازی نیست Sample Rate را از 44,000 بالاتر ببرید، چون تفاوت محسوسی برای شما در این سطح وجود نخواهد داشت، مگر آنکه برای این کار خود دلیلی داشته باشید.

 

• اکثر کارت صداها در حال حاضر توانایی نمونه برداری Bit Rate بالاتر از 24 را ندارند و همین عدد برای کار حرفه ای کاملا کافی است. و اما درباره تنظیم کردن Sample Rate روی اعداد بالاتر از 44,100 اختلاف نظر گسترده ای وجود دارد؛ عده ای اعتقاد دارند ضبط بالاتر از 44,100 هیچ تاثیری در افزایش کیفیت ندارد و عده ای با این ایده مخالف اند، اما اگر زیاد با loop ها کار میکنید یا اهل طراحی صدا و یا Stretch کردن صداها هستید، توصیه میکنیم Sample Rate های بالاتر را امتحان کنید.