این روزها، با پیشرفت تکنولوژی، فرآیند تولید موسیقی و ضبط صدا، برای همه راحت شده و هر کسی میتواند در خانه ی خود یک استودیوی خانگی داشته باشد. اگرچه این یک اتفاق خوب است، اما تبعات بدی نیز میتواند داشته باشد، همچون عدم دانش استفاده از این تجهیزات! شاید پیش خود بگویید : “مگر ضبط صدا هم کاری دارد؟ میکروفون را به کارت صدا وصل میکنیم و دکمه ضبط را میزنیم. تمام! ” اما واقعیت این است که ضبط صدا، ریزه کاری های بسیاری دارد!

از آنجایی که ضبط هر منبع صدا و یا ساز خاص، روش ها و نکات مخصوص به خودش را دارد، ما در این مقاله به صورت تخصصی راهکارهای ضبط وکال را مدنظر قرار داده و اکثر نکات حیاتی این کار را با جزئیات توضیح داده ایم. بدون اینکه اضافه گویی کنیم، سراغ بحث اصلی میرویم و راهکارهای یک ضبط موفق وکال را بررسی میکنیم.

• صدای خود را پیش از ضبط گرم کنید و مایعات فراوان بنوشید!

تارهای صوتی ما نیز مانند بدن ما، پیش از فعالیت سنگین نیاز به گرم کردن دارد تا به خوبی خون در مویرگ های آن جاری شود. بطور کلی 2 نوع گرم کردن برای تارهای صوتی وجود دارد :

1. گرم کردن فیزیکی؛ که شامل حرکاتی همچون ماساژ و کشش است
2. گرم کردن صوتی؛ که با ادای یک سری آواها و صداها انجام میشود.

با یک سرچ ساده در اینترنت میتوانید انواع آموزش های ویدئویی گرم کردن صدا را با عنوان Vocal Warm up پیدا کنید. اگر زمان و حوصله این کار را ندارید (که سعی کنید داشته باشید) میتوانید به سادگی از آواهای بم شروع کنید و به مرور به سمت نت های بالا حرکت کنید تا صدایتان گرم شود. مصرف بالای آب از ساعاتی قبل از ضبط و طی ضبط، احتمال آسیب تارهای صوتی شما را کمتر میکند.

 

• تهویه ، نور مطبوع و اتاق راحت!

اگر تجربه ی ضبط در یک اتاق ضبط بد (یا برعکس اتاق ضبط خوب) را داشته باشید متوجه میشوید که چقدر فضای اتاق، نور محیط و خصوصا تهویه هوا، روی بازدهی ضبط شما تاثیر دارد. اگر در استودیو هستید، حتما از مسئول آنجا بخواهید تا نور و تهویه را مناسب با نیاز شما تنظیـم کند و اگر هم در خانه هستید، کمی زمان بگذارید و شرایط اتاق را برای ضبط، ایده آل کنید (در انتها میبینید که به زحمتش میارزد)

 

• اگر اتاق مناسبی ندارید حتما از Microphone Isolator استفاده کنید!

دیوارهای اتاق ضبط در استودیو های حرفه ای و نیمه حرفه ای طوری طراحی شده اند تا بازگشت صدا آزار دهنده نباشد و به قولی برگشت صدا در میکروفون محسوس نباشد. اما در استودیو های خانگی شاید این کار کمی سخت، گران و یا نا ممکن باشد. به همین خاطر استفاده از ایزولیتور ها (Isolator) در این شرایط به شدت توصیه میشود. در واقع ایزولیتور ها مسیر بین صدای شما تا دیوار اتاقتان را مسدود میکنند و کار در همان نقطه تمام میشود! اگر فکر میکنید اتاق ضبطتان بازتاب های نامناسبی دارد حتما از Isolator ها استفاده کنید.

 

• فاصله خود با میکروفون را کنترل کنید!

گرچه عملا قانونی کلی برای فاصله استاندارد خواننده تا میکروفن وجود ندارد، به عنوان یک قانون تجربی، فاصله یک وجبی از لب تا میکروفون مناسب است (بدون در نظر گرفتن محل Pop Filter). اما اگر بخواهیم هوشمندانه تر عمل کنیم، به صورت خلاصه چند قانون کاربردی وجود دارد که نسبت به نوع پروژه یا قسمت های متفاوت پروژه، میتوانید از آنها استفاده کنید:

– هرچه خواننده به میکروفون نزدیکتر باشد: 1. صدای Bass بیشتری دارد و گرم تر است 2. فضا و اتاق کمتر احساس میشود 3. Sibilance ها بیشتر خواهند شد.

– هرچه خواننده از میکروفون دورتر باشد: 1. صدای Bass کمتری دارد و سرد تر است 2. فضا و اتاق بیشتر احساس میشود 3. Sibilance ها کمتر خواهند شد.

قانون دیگری که درباره میکروفون ها وجود دارد، این است که اگر در طول ضبط یک قسمت، صدایتان با اختلاف قابل توجهی قوی و یا ضعیف میشود، حتما در لحظات اوج کمی از میکروفون فاصله بگیرید و در لحظات فرود کمی نزدیک شود (انجام دقیق این تکنیک، کمی زمان بر و سخت است). این کار احتمال دیستورشن صدا را در لحظات اوج و ضعف صدا را در لحظات فرود کمتر میکند. (مطمئنا بارها در ویدئو ها دیده اید که خواننده های حرفه ای، موقع فریاد کشیدن میکروفون را از خودشان دور میکنند و در نتهای پایینی به دهانشان میچسبانند!)

 

• حتما قبل از ضبط نهایی، Gain ورودی را بررسی کنید!

یکی از رایج ترین اشتباهات در ضبط های خانگی، عدم تنظیـم Gain، یا همان کنترل حساسیت ورودی کارت صداست. زمانی که Gain ورودی را تنظیـم نمیکنید، یا صدای شما با حساسیت پایین ضبط خواهد شد، که در نهایت با تقویت صدا نویز صدا نیز افزایش خواهد یافت، و یا با حساسیت بالا، که در این صورت احتمال دیسشورشن صدا و Clip شدن وجود خواهد داشت. همیشه سعی کنید قوی ترین قسمت های کار در بالاترین نقطه ی امن قرار گیرد (حدود 5- یا 6- دسی‌بل)

 

• هدفون را به خوبی به کار بگیرید!

نحوه‌ی استفاده از هدفون، اغلب جزو مواردیست که نادیده و ساده گرفته میشود. درصد قابل توجهی از ضبط های ناموفق، به این خاطر بوده که خواننده، صدای درستی در هدفون نمی شنیده! پیش از شروع ضبط، با آرامش و صبوری کامل، ولوم کلی و همچنین نسبت صدای خودتان با موزیک را تنظیـم کنید. بعضی ها دوست دارند موقع ضبط کمی ریورب روی صدایشان باشد تا بتوانند اصطلاحا کمی حس بگیرند. بعضی خواننده ها نیز هنگام ضبط، یکی از گوشی های هدفون را پشت گوش میگذارند (یک طرف را درمیاورند) تا با آن گوششان مستقیما صدای زنده ‎ی‌‎ خود را بشنوند. هر کاری که میتوانید انجام دهید تا به خوبی صداها را بشنوید. شنیدن بهتر، مساوی است با خواندن بهتر!

 

• حواستان به زمان و انرژی باقی مانده باشد!

چه بخواهید، چه نخواهید، پس از شروع خواندن و طولانی شدن زمان ضبط، صدای شما شروع به خسته شدن و گرفتگی میکند. یکی از منطقی ترین راه های مواجهه با این مساله تقسیم انرژی است (با بررسی و در نظر گرفتن قسمت های مختلف آهنگ). فرض کنید آهنگی که قصد ضبطش را دارید 3 بخش پر انرژی دارد. اگر تمام توان خود را در بخش اول بگذارید، ممکن است دیگر صدایتان برای 2 بخش بعدی انرژی نداشته باشد و یا حتی بگیرد! پس توان فیزیکی و روانی خود را بیهوده و از سر هیجان تلف نکنید و با مدیریت انرژی و زمان، بازدهی ضبط خود را بالا ببرید. یکی از راهکارهای خوب برای حل این مساله، برداشت های موازی است که در بخش بعد توضیح داده ایم.

 

• ضبط برداشت های موازی!

آیا باید قسمت های مختلف آهنگ را جداگانه ضبط کنیم؟  آیا باید از اول تا آخر و اصطلاحا “یک تِک” بخوانیم؟  آیا باید از هر جمله چند برداشت ضبط کنیم؟  کدام صحیح است؟!

اینها سئوالاتی است که حتی ممکن است برای حرفه ترین خواننده ها نیز مطرح باشد. مسلماً به نسبت سبک کاری، سلیقه‌ی ضبط و دیگر عوامل مربوطه، نحوه‌ی ضبط متفاوت خواهد بود، اما ما برای شما پیشنهاد جذابی داریم که میتواند شما را وسوسه کند، یا لا اقل ارزش امتحانش را داشته باشد: “ضبط وکال از ابتدا تا انتهای آهنگ (یا هر قسمت) و تکرار آن” که ما به آن لقب برداشت های موازی را داده ایم.

برداشت های موازی چند منفعت عمده دارند :

– برداشت های اول، فرصت خوبی برای گرم کردن و برانداز کار خواهد بود.

– اگر انرژی و یا زمان شما تمام شود، از کل کار ضبط دارید.

– برخلاف ضبط های قسمت به قسمت، حس و جنس صدای شما، یک رنگ تر و باور پذیر تر است.

– میتوانید برای قسمت های نامطلوب، از لاین های موازی، برداشت های خوبتان را جایگزین کنید.

 

• ایرادات اساسی ضبط، با ویرایش و ترمیم نرم افزاری اصلاح نخواهند شد!

غلط ترین باور موجود در زمینه ضبط صدا، این است که بگوییم: “هر جوری دلت میخواهد ضبط کن، بعدا درستش میکنیم!” درست است که میتوانیم با ترمیم کننده ها و افکت ها صدا را بهبود ببخشیم، اما نمیتوان صداهای زشت و نخراشیده را تبدیل به یک صدای گرم، کوک و خوش حس کرد. تا جایی که در توانتان هست سعی کنید ضبط بی نقص و خوبی داشته باشید و فرضتان را بر این بگذارید که هیج افکت و ویرایشی در کار نیست!