آوازخواندن هنری است که باعث آرامش و البته صدای خوب باعث لذت بردن همگان خواهد شد، بخش آوازی یک حالت در موسیقی فارسی است که دارای پهنای باند نامحدود میباشد.
آواز (به انگلیسی: Vocal music) گونه‌ای از موسیقی است که توسط یک یا چند خواننده و با یا بدون همراهی سازهای مختلف اجرا میشود، به شکلی که محوریت قطعه بر آواز خواندن باشد.
? چگونه بهتر آواز بخوانیم
برخی از افراد به طور طبیعی با صدای زیبا و حرفه ای به دنیا می آیند که درصد کمی از انسانها را شامل میشود ، اما حتی خوانندگان حرفه ای نیز باید با کار سخت و تمرین های زیادی که برای به دست آوردن مهارت ها انجام میدهند به به صدای خوب برسند.
? پیدا کردن جای درست صدای هنرجو
بسیاری از خوانندگان دارای صدای خوب و مطبوعی هستند اما به علت اینکه از جای نادرست شروع به خواندن میکنند ،به اصطلاح مایه را بالا و یا پایین میگیرند آوازشان ناخوشایند میگردد ، بنابراین استاد وظیفه دارد بهترین جای صدای هنرجو را تشخیص داده و به وی متذکر شود.
لازم به ذکر است که وسعت صدا و دامنه صوتی با تمرینات مداوم قابل رشد و بهبودی است
? تنفس صحیح و به موقع
تمرین های زیادی برای نفس گیری و ازدیاد نفس و جود دارد که در کلاس های آواز باید به آن پرداخت ،اما با وجود همه این تمرینات باید به ۲ نکته اساسی توجه گردد :
۱- نداشتن استرس وحالت عصبی در خواندن وشل ورها بودن کامل عضلات در زمان خوانندگی
۲- تخلیه نفس به آرامی و خرد خرد در هنگام آوازخوانی
? بیرون دادن صدا به شکل صحیح
این قسمت بی شک یکی از مهمترین قسمتهاست که باید در کلاس آواز بدان پرداخته شود.به طور کلی در موسیقی هدف نهایی این است که نوازنده و یا خواننده بهترین و مطبوع ترین صدا را از ساز وحنجره خود تولید کنند.ذکر این نکته ضروری است که تکنیک های ارایه بیرون دادن صدا در خوانندگی موسیقی ایرانی تفاوت آشکاری با موسیقی غربی دارد
? تمرین های صدا سازی ،تحریر ،غلت
با توجه به موارد بالا وآگاهی واشراف به آن مراحل وقت آن میرسد که به تمرین های گسترده ای از صداسازی در منطقه بم ، وسط و اوج صدا بپردازیم وبا پرورش صدا ی هنر جو دامنه صوتی و حجم صدای وی تقویت و وسعت پیدا کند.همچنین تحریر یا همان چهچه زدن که اصواتی همانند صدای قناری ، بلبل ویا مرغ مینا است ،مبحث جداگانه ایست و دغدغه بسیاری از هنرجویان است.تمرین های ویژه ای دارد .که در کلاس آواز به آن میپردازیم وپس از مدتی که هنرجو تحریر زدن را آموخت به تنوع تحریر و جمله های متنوع تحریری و همچنین غلت ها و تکیه ها که با چهچه زدن تفاوت دارد می پردازیم.
? یادگیری دستگاه ها و آوازهای ایرانی
حال زمان یادگیری دستگاه ها و ردیف های آوازی موسیقی ایرانی است .ناگفته نماند که برای آنکه هنرجو تنها تمرینهای خشک و سنگین بالا را نداشته باشد ، در حین آموزش مراحل فوق با گوشه های و ردیف های آوازی به صورت اجمالی و مقدماتی آشناشده و زمانی که به این مرحله رسید آموزش های پیشرفته و تکمیلی را خواهد گذراند
? آموزش تصانیف زیبای قدیمی وجدید
ضمن آموزش آواز ، تصنیف خوانی و یا ترانه خوانی اهمیت یه سزایی داشته ،به ویژه آنکه امروزه مردم توجه بیشتری به تصنیف خواندن دارند.در آموزش تصنیف به ریتم توجه ویژه ای خواهیم داشت.همچنین با توجه به اینکه تصانیف قدیمی و جدید هر کدام ظرایف و زیبایی های مخصوص به خود را دارند به هر دو مورد به صورت جدی خواهیم پرداخت
? آموزش انواع مرکب خوانی
آموزش مرکب خوانی یا مد گردی در موسیقی ایرانی زمانی تحقق یافته و معنی دارد که هنرجوی آواز همه گوشه های آوازی موسیقی ایرانی را آموخته باشد.
تحلیل آواز بزرگان و شناخت سبک های مختلف اساتید
معظلی که امروزه دامن موسیقی ایرانی به ویژه آواز خوانی را گرفته تقلید است .و یکی از بهترین راه های علاج این مشکل آشنایی با شیوه اساتید بزرگ آواز است..ضمن آنکه شناخت سبک آواز خوانان بزرگ باعث میشود تااز خرمن هر استاد خوشه ای بچینیم و به تنوع در آواز خوانی برسیم
? بداهه خوانی و طراحی آواز
در نهایت و با گذراندن همه مراحل فوق آوازخوان باید بتواند به مرحله ای برسد که وقتی یک غزل به او میدهند به صورت زنده و در لحظه آوازی درست و زیبا بر روی آن بخواند.لازمه این امر غیر از گذراندن موار فوق الذکر تجربه زیاد وتسلط بر شعر میباشد.همچنین خواننده باید به مرحله ای برسدکه بتواند طراحی آواز کند یعنی طوری گوشه ها را اجرا کند و شعر را جمله بندی کند که قبل از آن سابقه نداشته باشد و مختص او باشد .البته رسیدن به این مراحل رنج و زمان بسیاری می طلبد
مراحل متعددی برای رسیدن شما به یک سطح بالاتر خوانندگی وجود دارد. شما می توانید کلاس های خوانندگی رفته و ساختار فیزیکی بدن و صدای خود را تمرین دهید که حتی گاهی اوقات تنها وضعیت صحیح و تنفس و حالت بدن برای ایجاد صدای بهتر کافی است.
۱– صدای خود را بسازید
اگه به دنبال صدای بهتر هستید در کلاسهای خوانندگی شرکت کنید. مثل ورزش کردن برای تقویت صدا نیز نیاز به تمرینات خاصی است. غضلات حنجره آخرین قسمتی است که نیاز به تقویت دارد اگر که به دنبال بهتر شدن هستید. با حضور در کلاسهای حرفه ای و یاد گرفتن تکنیک های جدید می توانید صدای خود را تقویت کنید. صدا مثل یه ساز میمونه که مثل سایر خواننده ها میتونید اون رو یاد بگیرید.
۲– محدودیت و دانگ صدای خود را بشناسید
شما با رعایت حد محدودیت های صدای خویش می توانید صدای خود را بهبود ببخشید این محدودیت ها در بعضی بیشتر و در بعضی کمتر است ولی همه به گونه ای دارای این محدودیتها هستند و به اصطلاح شما باید به نقطه شیرین صدای خود برسید.
۳– روی تنفس خود تمرکز کنید
یاد گیری تنفس صحیح از اصول ضروری پیشرفت صدا است. قبل از اجرای هر قطعه حتما با تنفس عمیق و شمرده به استقبال آن بروید بطوری که برای هر کلمه به اندازه کافی هوا در ریه خود داشته باشید . از طریق شکم نفس بکشید نه سینه این کار به بهبود و کنترل بهتر صدای شما کمک خواهد کرد
۴– حالت صحیح بدن را در هنگام خواندن یاد بگیرید
اکثر معلمان درس آواز برای رسیدن به نوای خوب پیشنهاد میدهند که به صورت سرپا و ایستاده آواز بخوانید. در زمان نشستن به علت جمع شدن عضلات شکم تنفس با تمام قدرت انجام نمیگیرد.
سر را در یک خط ۹۰ درجه با شانه ها نگاه دارید اجازه دهید تا فک پایین به صورت شل و آزاد باشد به طوری که زبان را با حالتی آرام در فضای جلویی دهان قرار دهید. فک بالا را عقب تر از فک پایین ببرید این کار موجب ورود هوای بیشتر از گلو خواهد شد..
۵– قبل از خواندن خود را گرم کنید
خود عملیات آواز خواندن گرم کردن محصوب نمی شود. اگر حنجره شما آماده آواز نباشد شما بطور اتوماتیک به جای تمرکز روی تکنیک بر روی بهتر شدن تن و آوای خروجی حنجره تمرکز خواهید کرد. تمرینات گرم کردن صدا علاوه بر کار روی هر بخش مشکل دار حنجره به افزایش دانگ صدای شما نیز کمک خواهد کرد.
یادتان باشد که صدای شما هنگام گرم کردن به هیچ وجه خوب نخواهد بود حتی شما که صدای خوبی دارید.
بهنر است یک گوشه دنج گیر بیاورید تا کسی رو اعصابتان نرود.علاوه بر حنجره ، سینه و سر را نیز می بایست گرم کنید. برای رسیدن به صدای سر میتوانید با دهانی بسته نوای یک خواننده اپرا را تقلید کنید. منظور از صدای سینه همان صدای روز مره صحبت کردن است.
برای گرم کردن از کلماتی استفاده کنید که بیشتر دهان شما را ببندند مانند: “Ooh wee ooh oohweeoohweeohh”
۶– شما باید توانایی تشخیص نیم نت بالا تر یا پایینتر را داشته باشید
بهترین راه یاد گرفتن این موضوع خواندن همراه با پیانو یا کیبورد است.یک صدا را جرا کرده و به صورت زنگوار(زمزمه) با نتهای زیر را را زمزمه کنیدA, A# , B, C, C#, D, D#, E, F, G und G#. این کار را برای تمامی نتها اجرا کنید. پیشنهاد می کنیم برای توسعه این بخش که اتفاقا خیلی هم مهم است فیلم کلاس های سلفژ استاد شریعتی را تهیه و تا می توانید تمرین کنید.
۷– هر روز تمرین کنید
هر چه قدر که بیشتر آواز بخوانبد صدای قویتری خواهید داشت. به این موضوع توجه داشته باشید که صدای شما یک مجموعه ماهیچه است که نیاز به تمرین دارد. هرکسی یک حد خاص از دانگ صدا را دارد. دانگ های پایینی و بالایی فقط با تمرین گسترش خواهند داشت. برای تمرین با خواننده ی مورد علاقه خود هم خوانی کنید ولی این موضوع را در نظر داشته باشید که صدای شما با صدای خواننده مورد علاقه شما تفاوت دارد و اگر سعی کنید صدای او را تقلید کنید قطعا هیچ پیشرفتی حاصل نخواهد شد. همیشه با صدای خودتان بخوانید.
۸– به اندازه کافی آب بنوشید
حتی اگر شما یک خواننده حرفه ای باشید در صورت خشک بودن بدنتان با مشکل رو برو خواهید شد. کسی که زیاد آواز می خواند باید روزی ۸ لیوان آب بنوشد.قبل از خواندن از مصرف نوشیدنی های الکلی و کافئین دار پرهیز کنید زیرا یاعث تبخیر آب بدن میشود. نوشیدنی های بسیار شیرین نیز باعث خشکی گلو خواهد شد. چای سبز اب گرم همراه با کمی عسل و لیمو میتواند به طراوت حنجره کمک کند
۹– عدم مصرف محصولات شیری و شیرینی قبل از اجرا
پنیر شیر و بستنی باعث جمع شدن خلت در گلو شده و صدای شما را تحت تعثییر قرار خواهد داد همچین غذاهایی که به شدت ادویه و نمک به آنها اضافه شده میتواند به غشا بیرونی تارهای صوتی شما آسیب زده و آن ها را پاره کند از دیگر عوارض اینگونه غذاها تحریک بیش از حد اسید معده می باشد که به نوبه خود بر روی تنفس تاثیر خواهد گذاشت
۱۰– سیگار نکشید
سیگار کشیدن با تخریب ریه به آهنگ تنفس شما هنگام خواندن آسیب خواهد زد به غیر از این گلوی شما را خشک میکند که خود مخرب می باشد. اگر سیگاری هستید بهتر است در روزهای اجرا کمتر سیگار بکشید و بیشتر نوشیدنی مصرف نمایید.
۱۱– تا هر اندازه که می توانید تمرین تنفس انجام دهید
اگر که هر روز وقت کافی برای گرم کردن یا آواز خواندن ندارید و اینکار را چند روز یک بار انجام میدهید باید بدانید که در مورد تمرین تنفس با محفظه شکم تمرین روزانه آن امری ضروری است. تنها با رعایت همین یک مورد صدای شما بصورت واضحی رشد خواهد نمود. شما می توانید تمرین تنفس شکمی و حبس نفس را هنگام پیاده روی همزمان انجام دهید (برای نتیجه گیری سریعتر)
۱۲– تارهای صوتی را بیش از حد نکشید
اگر شما با صدای بلند و طولانی آواز بخوانید قطعا به تارهای صوتی خود آسیب خواهید زد مثل بقیه ماهیچه ها تارهای صوتی نیز احتیاج به استراحت دارند. در صورت احساس سوزش خارش یا داغ شدن گلو سریعا به خودتان استراحت دهید.
پیشنهادات:
- ترانه های مورد علاقه خود را با هر سبکی که هست با صدای خودتان تمرین کنید.
- در آرامش به صدای خود گوش دهید تا بتوانید صدای خود را بهبود ببخشید.
- هر روز آواز بخوانید
- از خواندن نترسید سینه را سپر کرده و با اعتماد به نفس بخوانید
- به خودتان اعتماد داشته باشید اگر اعتماد به نفس نداشته باشید نمی توانید به شکل کامل از توانایی خود استفاده کنید
- هر روز تمرین سلفژ کنید گامی را انتخاب کنید که به شما فشار نیاورد.
- تنفس صحیح را هنگام خواندن فراموش نکنید یک دم اشتباه صدای شما را خراب خواهد کرد.
- هنگامی که اجراهای زیاد یا طولانی دارید چای سبز بنوشید این کار به تارهای صوتی شما آرامش خواهد داد.
- از اجرا در مقابل جمعیت همیشه استقبال کنید با این کار تجربه شما بالا خواهد رفت.
مترجم : پدرام مطیعی
منابع : ویکیپدیا ، saziha.ir ، negare.ir ، alimashhouri.ir
