واژه هارمونی به معنای هماهنگی است. اما هارمونی در موسیقی تلفیق صداها و توالی آن ها است به نحوی که در قالب نوع خاصی از زیبایی شناسی قرار گیرد. برای آشنایی با هارمونی در موسیقی، ابتدا لازم است با چند مفهوم اولیه آشنایی پیدا کنید.

 

فاصله (Interval)

هر گاه دو نت موسیقی را همزمان یا پشت سر هم به صدا در آوریم، فاصله ایجاد میشود. اگر دو نت پشت سر هم اجرا شوند “فاصله ملودیک” و اگر همزمان اجرا شوند “فاصله هارمونیک” نامیده می شود. به عبارتی فاصله در موسیقی عبارت است از تلفیق دو نت موسیقی. به نت بم تر در فاصله نت مبدا و به نت زیر تر نت مقصد گوییم. هر فاصله هارمونیک، دارای صدایی جدید است. این صدای جدید ویژگی مهمی به نام ملایمت دارد. ملایمت فاصله ها، مهم ترین عامل برای بکارگیری هر فاصله است.

آکورد (chords)

گفتیم فاصله تلفیقی از دو نت است. حال باید بگوییم آکورد، تلفیقی از دو یا چند فاصله است از یک نت مبدا. به عبارتی ر از یک نت (به عنوان مبدا) دو یا چند فاصله داشته باشیم، و همه ی این نت ها را همزمان اجرا کنیم، آکورد تشکیل می شود. مثلا فاصله های [دو – سل] و [دو – می] را در نظر بگیرید.هر دو، فاصله هایی با مبدا نت دو هستند. تلفیق این دو فاصله آکورد [دو – می – سل] را می سازد که به آن “دوماژور” می گوییم.

ملودی (Melody)

به توالی چند نت پشت سر هم که دارای ریتم باشد، ملودی می گوییم. به عبارتی توالی چند فاصله ملودیک، به نحوی که هر نت دارای ارزش زمانی مشخصی باشد ملودی نامیده می شود. هر ملودی می تواند دارای چند فاصله بالا رونده و چند فاصله پایین رونده ملودیک باشد.

هارمونی در موسیقی

حال که با مفاهیم اولیه آشنا شدید، به تعرف هارمونی در موسیقی می پردازیم. هارمونی در موسیقی عبارت است از توالی و پیوند آکوردهای مختلف، به طوری که نت های آکوردها ملودی هایی با استانداردی مشخص بسازد. معمولاً در هارمونی، برای هر آکورد 4 نت نوشته می شود. در نتیجه اگر یک آکورد تنها 3 نت داشته باشد، یک نت آن دوبار در دو اکتاو مختلف نوشته می شود (مضاعف می شود). درواقع در هارمونی دو مبحث مهم وجود دارد :

• چه آکوردهایی پشت سر هم بیایند
• پیوند بین آکوردها چگونه برقرار شود

منظور از پیوند بین آکوردها، تبدیل نت های آکوردها به یکدیگر است. معمولاً پیوند بین آکوردها از قاعده ی هدایت صوتی (Voice Leading) تبعیت می کند. به نحوی که هر نت از یک آکورد، به نزدیک ترین نت در آکورد جدید حرکت می کند. مثلاً اگر بخواهیم آکورد [دو می سل] را به آکورد [فا لا دو] پیوند دهیم، نت ها به این ترتیب حرکت خواهند کرد :

• دو حرکت می کند به دو (‌‌‌باقی می ماند)
• می حرکت می کند به فا
• سل حرکت می کند به لا

و به این ترتیب، [دو می سل] حرکت می کند به [فا لا دو]

البته لازم است بدانید این تنها اولین قانون هدایت صوتی است. قوانین بسیار زیاد دیگری درباره پیوند آکوردها وجود دارد. این قوانین بسته به سبک آهنگ سازی ممکن است متفاوت باشند.