مقام در موسیقی

مقام یک نوع طبقه ‌بندی موسیقی است که در دوره‌های مختلف تاریخ از جمله دوران معاصر، برای طبقه‌بندی موسیقی ایرانی، ترکی، عربی و آذربایجانی به کار می‌رفته‌است یا می‌رود.

ماهیت و تقسیم‌بندی مقام‌ها در طول تاریخ ثابت نبوده، و بین موسیقی ایرانی، ترکی و عربی نیز کاملاً مطابقت ندارد اگر چه اشتراکات زیادی بین آن‌ها وجود دارد. در معتبرترین متون، تعداد مقام‌های اصلی در موسیقی ایرانی ۱۲، در موسیقی ترکی ۱۳، و در موسیقی عربی تا ۱۴ عدد ذکر شده‌است.

تحولاتی که در تئوری موسیقی مناطق مختلف خاورمیانه در سده‌های هجدهم تا بیستم میلادی رخ داده، منجر به طبقه‌بندی‌های مختلف برای مقام‌ها، و شکل‌گیری روش‌های مختلفی برای نت‌نویسی مقام‌ها شده‌است. در موسیقی عربی و ترکی این تحولات با بازآرایی مقام‌ها در گروه‌های جدیدتر همراه بوده، و در موسیقی ایرانی مفهوم مقام با مفهوم دستگاه جایگزین شده‌است.

بیشتر بخوانید “مقام در موسیقی”

گام دیاتونیک گامی است که از پنج پرده و دو نیم پرده تشکیل شده که در آن، نیم‌پرده‌ها بیشترین فاصله را از یکدیگر دارند.

فاصله های میانی هر گام دیاتونیک ممکن است پرده یا نیم پرده باشد و به طور کلی درهرگام دیاتونیک پنج پرده و دو نیم پرده وجود دارد ( باستثنای گام کوچک هماهنگ که شرح آن بعداً خواهد آمد ) . هرگاه یکی از نیم پرده های گامی بین درجات سوم و چهارم دیگری بین هفتم و هشتم واقع شوند ، آن را گام بزرگ ( ماژور) گویند .

به عبارت دیگر گام بزرگ به گامی گفته می شود که فاصله های درجات آن نسبت به درجه اول گام ( تونیک ) به ترتیب دوم بزرگ ، سوم بزرگ ، چهارم و پنجم درست ، ششم  وهفتم بزرگ ، و هشتم درست باشد .

مقام قطعاتی که از نت های گام بزرگ ساخته شده اند نیز بزرگ است . دانگ یا تتراکورد هر دانگ مرکب از چهار نت ( صدای ) پی در پی است دانگ که حدود آن یک فاصله چهارم درست را تشکیل میدهد .

گام دیاتونیک شامل دو دانگ است که بوسیله یک فاصله دوم بزرگ (یک پرده) ازهم جدا شده اند .

بیشتر بخوانید “گام دیاتونیک”

کلید در موسیقی چیست؟

کلید در موسیقی به منظور معنا دادن به نت ها و شناختن نام نت‌ها روی خطوط حامل استفاده می شود، در واقع کلید در موسیقی نت خوانی را ساده می کند و با قرار گرفتن کلید بر روی خطوط حامل می توانید جای آن نت را پیدا کنید. این خط به عنوان نقطه راهنما برای تعیین اسامی نتها روی هر یک از خطوط یا بین خطوط استفاده می‌شود.

کلید ها در موسیقی همیشه در سمت چپ خطوط حامل کشیده می‌شود. در نت نویسی موسیقی مدرن، سه نوع کلید با اشکال و اسامی زیر وجود دارد :

• کلید سل
• کلید دو
• کلید فا

بیشتر بخوانید “کلید در موسیقی چیست؟”