گام در موسیقی چیست ؟

موسیقی نیز مانند هر مهارت دیگری ، اصطاحات خاص خودش را دارد . برای افرادی که می خواهند در این عرصه قدم بگذارند شناخت و آشنایی با این اصطلاحات بسیار مهم است. گام درموسیقی نیز یکی ازاصلی ترین و پایه ای ترین اصطلاحاتی است که هر هنرجویی باید بداند.دراین مطلب شما را با این واژه مهم آشنا خواهیم کرد.

تئوری پایه ای گام

دانستن تئوری پایه ای گام هنرجو را در فهم مفاهیمی دیگر مانند آکورد نیز راهنمایی می کند. اصطلاح گام در موسیقی به معنی توالی پله پله ی نت ها، از یک نت مفروض تا اکتاو بعد آن نت است

در موسیقی کلاسیک گام‌ها با استفاده از نیم پرده‌ های متساوی (بر اساس اعتدال مساوی) تعریف می‌شوند و فواصل کوچکترازنیم‌پرده (یا ریزپرده) در گام‌ های موسیقی کلاسیک وجود ندارند. در موسیقی برخی مناطق دنیا، از جمله موسیقی سنتی ایرانی، ترکی و عربی فواصل کوچکتری نظیر ربع پرده نیزبه کار می‌روند.

بیشتر بخوانید “گام در موسیقی”

دانگ در موسیقی

بطور سنتی در موسیقی، دانگ که به انگلیسی تتراکُرد (به انگلیسی: tetrachord) و به عربی «ذوالأربع» نامیده می‌شود، مجموعهٔ چهار نت (موسیقی) متوالی است که حاصل جمع سه فاصله میان آن‌ها برابر با یک چهارم درست (پنج نیم‌پرده) باشد. مثلاً چهار نت متوالی: دو، ر، می، فا یا سل، لا، سی، دو هر کدام یک دانگ هستند و از همین رو گامی به اندازه یک اکتاو تقریباً معادل دو دانگ است.

شش‌دانگ

در موسیقی ایرانی از اصطلاح شش‌دانگ برای توصیف خواننده‌ای که توانایی بالایی دارد استفاده می‌شود. بر اساس تعریف بالا، یک خواننده می‌تواند صدای شش‌دانگ داشته باشد اگر گسترهٔ صوتی او دست کم دو و نیم اکتاو باشد.

بیشتر بخوانید “دانگ در موسیقی”

مقام در موسیقی

مقام یک نوع طبقه ‌بندی موسیقی است که در دوره‌های مختلف تاریخ از جمله دوران معاصر، برای طبقه‌بندی موسیقی ایرانی، ترکی، عربی و آذربایجانی به کار می‌رفته‌است یا می‌رود.

ماهیت و تقسیم‌بندی مقام‌ها در طول تاریخ ثابت نبوده، و بین موسیقی ایرانی، ترکی و عربی نیز کاملاً مطابقت ندارد اگر چه اشتراکات زیادی بین آن‌ها وجود دارد. در معتبرترین متون، تعداد مقام‌های اصلی در موسیقی ایرانی ۱۲، در موسیقی ترکی ۱۳، و در موسیقی عربی تا ۱۴ عدد ذکر شده‌است.

تحولاتی که در تئوری موسیقی مناطق مختلف خاورمیانه در سده‌های هجدهم تا بیستم میلادی رخ داده، منجر به طبقه‌بندی‌های مختلف برای مقام‌ها، و شکل‌گیری روش‌های مختلفی برای نت‌نویسی مقام‌ها شده‌است. در موسیقی عربی و ترکی این تحولات با بازآرایی مقام‌ها در گروه‌های جدیدتر همراه بوده، و در موسیقی ایرانی مفهوم مقام با مفهوم دستگاه جایگزین شده‌است.

بیشتر بخوانید “مقام در موسیقی”

گام دیاتونیک گامی است که از پنج پرده و دو نیم پرده تشکیل شده که در آن، نیم‌پرده‌ها بیشترین فاصله را از یکدیگر دارند.

فاصله های میانی هر گام دیاتونیک ممکن است پرده یا نیم پرده باشد و به طور کلی درهرگام دیاتونیک پنج پرده و دو نیم پرده وجود دارد ( باستثنای گام کوچک هماهنگ که شرح آن بعداً خواهد آمد ) . هرگاه یکی از نیم پرده های گامی بین درجات سوم و چهارم دیگری بین هفتم و هشتم واقع شوند ، آن را گام بزرگ ( ماژور) گویند .

به عبارت دیگر گام بزرگ به گامی گفته می شود که فاصله های درجات آن نسبت به درجه اول گام ( تونیک ) به ترتیب دوم بزرگ ، سوم بزرگ ، چهارم و پنجم درست ، ششم  وهفتم بزرگ ، و هشتم درست باشد .

مقام قطعاتی که از نت های گام بزرگ ساخته شده اند نیز بزرگ است . دانگ یا تتراکورد هر دانگ مرکب از چهار نت ( صدای ) پی در پی است دانگ که حدود آن یک فاصله چهارم درست را تشکیل میدهد .

گام دیاتونیک شامل دو دانگ است که بوسیله یک فاصله دوم بزرگ (یک پرده) ازهم جدا شده اند .

بیشتر بخوانید “گام دیاتونیک”