کاخن ( کاخون ) چیست؟

کاخن یا کاخون که به تلفظ اسپانیایی (Cajon)  نوعی ساز کوبه ای است. کاخن اصالتا” کلمه ای اسپانیایی است که  معنی جعبه، صندوق یا صندوقچه را در ذهن تداعی میکند. اندک اندک و باگذشت زمان کاخن تبدیل به نوعی ساز کوبه‌ای شده است. در زبان فارسی به دلیل عدم بومی سازی لغت ، همان نام اسپانیای کاخن ( کاخون ) در زبانها جاری شده است.

در هنگام نواختن، نوازنده کاخن بر روی آن می‌نشیند و با ضربات کف دست و انگشتان بر روی صفحه جلویی که تاپا نام دارد و نیز با ضربات خود بر صفحات کنار و بالای ساز می نوازد. برای نواختن کاخن ، علاوه بر دست استفاده از ابزارهای نوازندگی دِرام و دیگر سازهای کوبه ای مانند مَلِت‌ها(mallets) ، استیک‌ها(sticks)  و بِراش‌ها(brushes) هم معمول است.

کاخن عمدتاً در موسیقی آفروپرویی و همین‌طور سبک‌های معاصر فلامینگو و جاز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

 

تاریخچه ساز کاخن :

تاریخچه ساخت کاخن ( کاخون ) قدمت زیادی ندارد و می توان گفت که پیدایش حرفه ای آن به چند سال اخیر برمیگردد و ساخت آن در سالهای اخیر رواج پیدا کرده است. چند روایت برای پیدایش ساز کاخن موجود است. میگویند این ساز بومی آفریقای مرکزی و غربی بوده است. در قرون هفده و هجده مهاجرانی كه از آفریقای مركزی و غربی توسط دولت وقت اسپانیا، به سرزمین های تحت سلطه خود در آمریكای جنوبی (مخصوصا” پرو و كوبا) کوچ داده شدند ، فرم ساده کاخن را به اهالی آن سرزمین ها معرفی كردند.

 

ساختار ساز کاخن ( کاخون ) :

کاخن جعبه ای مکعبی ( مکعب مستطیل ) شکل است که پنج سطح آن از یک لایه چوب نازک به ضخامت 3/1 تا 2 سانتیمتر (5/0 تا 75/0 اینچ) ساخته می شود. سطح  ششم (که یکی از مستطیل هاست) از یک لایه تخته سه لا خاص پوشانیده می شود . این سطح هد (Head)  یا که سطح ضربه خورنده کاخن است اصطلاحا” تاپا (Tapa) نام دارد . حفره صدا (Sound hole) در دو سمت كناری تاپا ساخته و پرداخته می شود.  البته بعضی از سازها ممکن است حفره صدای جانبی را نداشته باشند .

 

 

انواع کاخن :

در حال حاضر دو نوع کاخن ( کاخون ) در حال ساخت است :

۱.  ثابت

کاخن‌های ثابت دارای فنر یا سیم گیتار هستند. این نوع ساز صدای یکنواختی تولید می‌کند و قابلیت تنظیم ندارد. اما این ویژگی ربطی به حرفه‌ای بودن و یا نبودن ساز ندارد و برند‌های بسیار معروف دنیا نیز از این مدل ساز‌ها بسیار تولید و به بازار عرضه می‌کنند.

۲.  قابل تنظیم (رگلاژی)

این نوع کاخن دارای فنر یا سیم گیتار هستند، ولی قابلیت تغییر صدارا نیز دارند. این مدل ساز‌ها در نوع فنری قابلیت شل شدن فنر و پخش شدن صدای چوب، و در نوع سیمی قابلیت کوک شدن همانند گیتار برای زیر و بم شدن صدا را دارند.

 

منبع :  melodinng.com